جلوگیری از میعان و کپک در خانه: روش‌های ساده و کاربردی

به مرور که ماه‌های سرد سال از راه می‌رسند، ممکن است شما متوجه افزایش میزان میعان و رشد آن بر روی سطوح خانه شوید. این سطوح به‌طور معمول شامل پنجره‌ها و آینه‌ها، فریم پنجره، دیوارها و کفپوش‌ها، حمام و دستشویی و سطوح اتاق‌های شست‌وشو (لاندری) می‌شود.

میعان، آب اضافی و شرایط مرطوب، بستری ایده‌آل برای زندگی و پرورش و رشد کپک‌ها هستند. این قضیه فقط به بوی نامطبوع و ظاهری پر از رطوبت و سرشار از کپک در خانه ختم نمی‌شود، بلکه برای سلامتی نیز مضر خواهند بود.

اساساً، شما قصد دارید تا رطوبت اضافی در هوا و میعان موجود روی سطوح را به‌منظور جلوگیری از ایجاد کپک از خانه خود حذف کنید. پس، میعان چیست؟ آیا شما مشکلی در رابطه با میعان دارید؟ و از همه مهم‌تر، چگونه از ایجاد میعان بر روی پنجره می‌توان جلوگیری کرد؟

#میعان چیست؟

میعان، به آب مایع بر روی سطوح سرد گفته می‌شود. میعان از تبدیل بخار آب (حالت گازی شکل) موجود در هوا به آب (حالت مایع) و نشست آن بر روی سطوح تشکیل می‌شود. میعان وقتی ایجاد می‌شود که بخار آب با سطوحی سردتر از هوای محیط برخورد می‌کند. این فرآیند دقیقاً برعکس تبخیر است که در آن مایع به گاز تبدیل می‌شود.

وقتی درجه حرارت محیط بیرون از خانه نسبت به هوای گرم و مرطوب داخل خانه کمتر باشد، آنگاه شما شاهد ایجاد میعان بر روی سطوحی مانند کفپوش، دیوارها و پنجره‌ها خواهید بود. اگر این سطوح خشک نشوند و به‌صورت مستمر با هوا در تماس باشند، آنگاه کپک‌ها رشد خواهند کرد و حتی یک سری از کنه‌های ریز نیز رشد خواهند کرد.

میعان همچنین نتیجه استفاده از آب مایع یا آوردن آن به داخل خانه نیز می‌تواند باشد. میعان می‌تواند نتیجه یک حمام داغ، آشپزی با آب بر روی یک اجاق گاز داغ، و یا حتی لباس‌های مرطوبی که از خارج خانه به داخل آورده‌اید باشد. در تماس با هوای گرم داخل خانه، آب مایع سبک شده و به بخار آب (عمل تبخیر) تبدیل می‌شود که باعث می‌گردد تا میعان شروع شود.

اگر شما متوجه این شده‌اید که میزان رطوبت داخل خانه شما بسیار زیاد است، ما روش‌هایی برای مقابله با میعان در ادامه به شما پیشنهاد می‌دهیم.

#چگونه از میعان جلوگیری کنیم؟

#1. یک دمای ثابت در فضای داخل خانه ایجاد کنید

مهم‌ترین و حیاتی‌ترین موضوع برای جلوگیری و کنترل میعان در داخل خانه، مدیریت درجه حرارت در خانه است. یک راه حل ساده آن است که در زمستان، فقط بخش‌هایی از خانه که از آن استفاده می‌کنید را گرم نگه دارید. مثلاً شما ممکن است فقط اتاق نشیمن خانه را گرم کرده و تمامی درب‌های دیگر را به‌جهت کنترل و نگه داشتن گرما، بسته نگه دارید. یکی دیگر از روش‌های معمول همراه با صرفه‌جویی در انرژی آن است که خانه را فقط در طول روز یا زمان‌هایی که در خانه هستید گرم نگه دارید.

اگرچه این روش‌ها ممکن است بسیار مقرون به‌صرفه باشند، باز هم ممکن است مکانی مناسب برای میعان ایجاد گردد. به محض آنکه شما درب اتاق نشیمن را باز کنید یا سیستم گرمایش را روشن کنید، هوای گرم و مرطوب با سطوح سرد تماس برقرار می‌کند. سپس آب بخار شده و بعد بر روی سطح می‌نشیند. اگر میعان به مدت 24 تا 48 ساعت به حال خود رها شود، کپک‌ها شروع به رشد خواهند کرد.

برای جلوگیری و پرهیز از نشستن بخار آب بر روی سطح به‌علت تغییرات دمایی، محیطی که بیشتر از آن استفاده می‌کنید (یا کل خانه) را در تمام طول روز و شب بر روی یک دمای ثابت نگه‌داری کنید.

#2. باز کردن پنجره‌ها و درب‌های خارجی

خیلی مهم است که تهویه منزل را بهبود ببخشید که رطوبت موجود در هوا، در داخل خانه گیر نیافتد. یکی از راحت‌ترین روش‌ها، باز کردن مرتب پنجره‌ها و درب‌های خارجی است تا به رطوبت اجازه خروج از فضای خانه را بدهید.

#3. خشک کردن دیوارها، پنجره‌ها، دیوارها و شیشه‌های حمام و دستشویی

به محض اتفاق افتادن میعان، آن را از روی دیوارها و پنجره‌ها پاک کنید. خشک کردن پنجره‌ها و دیوارهای منزل به‌صورت روتین و روزانه موجب جلوگیری و توقف رشد کپک‌ها خواهد شد. بدین‌منظور شما می‌توانید از طیف وسیعی از روش‌ها مانند حوله‌ها، پاک‌کننده‌های مخصوص پنجره یا اسکاچ و پارچه استفاده کنید.

حمام و دستشویی از آن مناطقی هستند که به‌واسطه دوش‌های داغ، مقدار زیادی رطوبت را در خود جای می‌دهد. سرمایه‌گذاری و خرید اسکاچ یک روش بسیار ساده و آسان برای پاکسازی دوره‌ای آب موجود بر روی سطوح داخل حمام است. تشویق کردن سایر اعضای خانه در مورد تمیز کردن دیوارهای حمام بعد از دوش گرفتن می‌تواند باعث تمیزی بلندمدت‌تر محیط حمام گردد.

#4. تمیزکاری فوری قطرات آب

اگر شاهد وجود قطرات آب در سطوح داخل خانه بودید، بسیار مهم است که آن محیط را در اسرع وقت تمیزکاری کرده و سپس خشک کنید. این کار سبب جلوگیری از بروز و رشد قارچ‌ها در محیط می‌گردد. هر قطره آب که تمیزکاری نشود و در محیط باقی بماند، قطعاً باعث رشد قارچ و کپک در آن محیط خواهد شد.

#5. فرش‌ها و زیراندازهای داخل خانه را در فصول گرم سال تمیزکاری کنید

حتماً قبل از شست‌وشو و تمیزکاری فرش‌ها و زیراندازهای داخل خانه، درجه حرارت محیط بیرونی را در نظر بگیرید. این امر سبب آن خواهد شد تا تهویه اتاق‌ها بهتر صورت پذیرفته و فرش‌ها و زیراندازها زودتر خشک شوند. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا از بروز و شکل‌گیری کپک در زیر فرش‌ها و زیراندازها جلوگیری کنید.

#6. برچیدن کلیه گیاه‌ها

مزایای بسیار زیادی در مورد نگهداری گیاهان در داخل خانه وجود دارد. گیاه‌ها نه تنها ظاهری بسیار زیبا دارند، بلکه به کیفیت هوای تنفس‌شده شما کمک کرده و میزان آلاینده‌ها را در محیط خانه کاهش می‌دهند. کار دیگری که گیاه‌ها انجام می‌دهند، افزایش میزان رطوبت در داخل خانه است که به‌عنوان "فراتراوش" شناخته می‌شود.

افزایش میزان رطوبت زمانی حاصل می‌شود که گیاهان آب را از طریق ریشه‌ها جذب کرده و زمانی که آب به برگ‌ها می‌رسد، عمل تبخیر اتفاق افتاده و به بخار آب تبدیل می‌شود. این رطوبت اضافه‌شده به هوای داخل خانه می‌تواند به مشکل میعان خانه اضافه کند.

شما اگر در داخل خانه مشکل رطوبت اضافی دارید، می‌توانید بردن گیاهان از داخل خانه به خارج خانه را امتحان کنید. سپس میزان رطوبت داخل خانه را اندازه‌گیری کنید تا متوجه میزان تفاوت (قبل و بعد از وجود گیاهان در داخل خانه) شوید.

#7. خشک کردن لباس‌ها در محیط‌هایی با تهویه مناسب یا بیرون از منزل

مشابه گیاهان خانگی، لباس‌های خیس نیز باعث ایجاد رطوبت اضافی می‌شوند. از این رو، بهترین مکان برای خشک کردن لباس‌ها، محیط بیرون از خانه است.

اگر این امکان را ندارید که لباس‌ها را در بیرون از خانه آویزان کنید، سعی کنید آن‌ها را در اتاقی که به‌صورت مرتب مورد استفاده قرار نگرفته و دارای سیستم تهویه مناسبی است خشک نمایید. در این حالت، پنجره‌های اتاق را باز کنید تا رطوبت به خارج از خانه منتقل شده و درب‌های مشترک بین این اتاق با فضاهای دیگر خانه را بسته نگه دارید تا بخار آب به دیگر مناطق خانه منتقل نشود.

#8. اطمینان حاصل نمودن از آنکه کلیه لباس‌ها خشک باشند

اطمینان حاصل نمایید که کلیه لباس‌ها، کفش‌ها و هرگونه قطعه خیس (مانند لوازم آشپزخانه) قبل از جابه‌جا کردن خشک باشند. در صورت عدم خشک کردن این لوازم، محیط مناسب برای رشد کپک‌ها فراهم می‌شود.

#9. استفاده از فن‌ها (هودها) برای مدت زمان طولانی‌تر

همیشه اطمینان حاصل کنید که هودها و هواکش‌های موجود در آشپزخانه و حمام و دستشویی را در زمان آشپزی و تمیزکاری روشن نگه دارید تا از شر رطوبت در سریع‌ترین زمان ممکن خلاص شوید. همچنین می‌توانید پنجره‌ها را باز کنید تا سرعت جریان هوا را افزایش دهید.

همچنین، این را مدنظر داشته باشید که روشن نگه داشتن هود و تهویه فقط در زمان آشپزی و حمام کردن کافی نیست. بعد از اتمام هر فعالیت، مقداری از رطوبت در هوا انباشت می‌شود بنابراین بهتر است حتی بعد از اتمام آشپزی و حمام، مدت زمانی را برای روشن نگه داشتن هود و هواکش‌ها در نظر داشته باشید.

#10. قرار دادن درپوش بر روی ظرف‌های آشپزی (دیگ، قابلمه و ...)

به‌منظور کاهش بیشتر در میزان تبخیر در زمان آشپزی، حتماً درپوش بر روی ظروف آشپزی قرار دهید (مخصوصاً در زمانی که مشغول به بخارپز کردن یا جوشاندن غذاها هستید). درپوش ظرف‌ها را در نزدیکی پنجره باز یا زیر هود روشن بردارید تا بخش اعظمی از رطوبت بتواند به راحتی از محیط خارج گردد.

#11. استفاده از شیشه‌های دوجداره

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، میعان از تماس هوای گرم با سطوح سرد به‌وجود می‌آید. در خیلی از اوقات، این سطح شامل یک پنجره سرد می‌شود. اگرچه ما نمی‌توانیم درجه حرارت بیرون از منزل را کنترل کنیم، اما همچنان روش‌هایی موجود است که سطوح داخلی را از سرد شدن زیاد محافظت کنیم.

یکی از راه‌حل‌ها، نصب کردن پنجره‌های دوجداره است تا بتوانیم شیشه داخلی پنجره را در دمای گرمتری نگهداریم. اگرچه این روش خیلی ارزان نیست، اما می‌تواند به‌طور معجزه‌آسا به کاهش میزان میعان و کم کردن هزینه‌های گرمایش منزل شما کمک کند.

#12. خرید و سرمایه‌گذاری بر روی یک سیستم فشار مثبت

یک سیستم فشار مثبت هوای گرم را از روی کف اتاق برداشته و از این هوای گرم استفاده می‌کند تا بخار آب را به بیرون هل دهد. این سیستم یک هوای خشک و گرم را ایجاد کرده و گرمایش خانه شما را آسان‌تر انجام می‌دهد و به بهبود کیفیت هوای خانه شما کمک می‌کند.

#13. خرید یک رطوبت‌سنج برای اندازه‌گیری میزان رطوبت

با توجه به بیانیه "شورای ملی آسم"، رطوبت نسبی یک روش اندازه‌گیری است که میزان رطوبت (یا بخار آب) موجود در هوا را نسبت به میزان استاندارد آن تعیین می‌کند. آن‌ها رطوبت سالم در خانه را به میزان 30 تا 50% رطوبت نسبی در نظر می‌گیرند.

سرمایه‌گذاری بر روی خرید یک ابزار اندازه‌گیری رطوبت (رطوبت‌سنج) به شما این اجازه را خواهد داد که رطوبت موجود در خانه را پایش کرده و محیطی ایده‌آل برای خود و عزیزانتان فراهم کنید.

#14. سرمایه‌گذاری بر روی خرید جذب‌کننده رطوبت یا رطوبت‌گیر

جذب‌کننده رطوبت و رطوبت‌گیرها هر دو می‌توانند به جداسازی رطوبت از هوا کمک کنند. این ابزارها از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند.

جذب‌کننده‌های رطوبت محصولاتی ارزان هستند که به‌طور معمول شامل کریستال‌های کلسیم کلراید شده و با جذب رطوبت موجود در هوا، سفت و سخت می‌شوند.

در طرف دیگر، رطوبت‌گیرها ابزارهایی برقی هستند که باید به منبع تغذیه الکتریکی وصل شوند. هزینه خرید رطوبت‌گیرها به اندازه خانه و میزان رطوبت موجود در خانه بستگی دارد.

#15. از بخاری‌های بدون دودکش استفاده نکنید

بخاری‌های بدون دودکش، هیچ‌گونه دودکشی برای آزادسازی هوای آلوده و بخار آب به محیط بیرون ندارند و هوای سمی را مستقیماً به داخل خانه پمپاژ می‌کنند. بخاری‌های بدون دودکش نه تنها برای سلامتی و ایمنی خانه مفید نیستند، بلکه مقدار بسیار زیادی رطوبت نیز در داخل هوای خانه ایجاد می‌کنند.

#16. چک کردن خانه به‌منظور پیدا کردن آسیب‌ها

بسیار مهم است که هرگونه مورد و مشکل در اطراف خانه که باعث ایجاد رطوبت و میعان اضافی می‌شود را پیدا کنید. یافتن مواردی مانند چکه‌های موجود در سقف یا لوله‌های شکسته موجود در دیوارها یا زیر کف خانه و تعمیر آنها نمونه‌ای از این موارد است.

اگر هیچ‌کدام از موارد بالا به کنترل رطوبت اضافی در خانه شما کمک نکرد، حتماً با یک متخصص با تجربه در مورد جریان هوا و رطوبت موجود در خانه گفت‌وگو کنید.

#کلام آخر

دیدیم که رطوبت می‌تواند آثار مخربی از خود به جا بگذارد و موجب ایجاد کپک بر روی سطوح مختلف شود. این موضوع می‌تواند موجب خراب شدن وسایل مختلف و افزایش هزینه‌های شما شود بنابراین باید از آن جلوگیری کرد. جلوگیری از میعان کار سختی نیست و تنها کافی است نکاتی که در این مقاله به آن‌ها پرداختیم را رعایت کنید.